İnsan ve mırov

Mehmet Güzeler

İnsan kelimesi arapçadan kürdçeye ve türkçeye geçmiş bir kelime olup hem türkçede hemde kürdçede çok sık kullanılan bir kelimedir. Bölgelere göre mırov, merıv veya meri olarak kullanılan kelime ise kürdçe bir kelime olup türkçedeki karşılığı adam kelimesidir.

Kürdçeyi iyi kullanan rispiler ve gündiler bu iki kelimeyi yerli yerinde kullanırken yazı dilini kullananların bir kısmı ve türkçe düşünüp kürdçe konuşanlar insan kelimesini kullanmayıp sadece mırov kelimesini kullanırlar . Veya insan kelimesinin kullanılması gereken yerlerde dahi anlam bozulmasına aldırış etmeden mırov kelimesini kullanırlar.

İnsan ve mırov kelimesi aynı anlamlara gelmez; insan kelimesi daha çok geneli çağrıştırır ve çoğul anlamda kullanılır. Mırov kelimesi ise daha çok tekil anlamda kullanılır. Bazen her iki kelime aynı anlamda kullanılabilir. Bazen de insan kelimesi yerine mırov, mırov kelimesi yerine insan kelimesi kullanılabilir. İnsan kelimesinin kullanıldığı bazı yerlerde mırov, mırov kelimesinin kullanıldığı bazı yerlerde insan kelimesi kullanılamaz. Bu konuda bir kural yoktur; eskiler nasıl kullanmış ise öyle devam edilmeli veya kulağa nasıl gelmişse öyle söylenmelidir.

Örneklersek İnsan şirê xav mêtiye/İnsan çig süt emmiştir atasözünde insan yerine meri şirê xav mêtiye dediğinizde anlam kayması olur. Burada insan geneli ifade eder, mırov ise şahsı ifade eder. İnsandan türeyen insaneti kelimesi insanlık, iyilik, güzellik anlamında kullanılır. Bunun yerine mırovati yi kullanamazsınız, mırovati veya merıvati akrabalık anlamında kullanılır. İnsaneki baş, mıroveki baş/iyi bir insandır örneğinde insan ve mırov aynı anlamdadır. İnsan mırov yerine, mırov insan yerine kullanılabilir.

2 Yorum