HAYVAN ESASLI TAKVİM
Tarih kitaplarında eski medeniyetlerin hayvanların özelliklerini esas alarak yılın kurak veya yağışlı olacağını hesap eden takvim kullandıkları okumuşuz. Halen Çin’de geleneksel olarak her yılın bir hayvana atfedilerek kutlamalar yapıldığını medyadan görüyoruz.
Benim rispilerden dinlediğim şekli ile bu şekilde bir takvimin kürd toplumda da kullanıldığı ve hayvanın özelliğine göre yılın yağışlı veya kurak geçeceğini tahmin ettiklerini öğrendim.
On iki hayvandan oluşan ve her yılı bir hayvan ile özdeşleştiren bu takvime göre on iki hayvan ve özellikleri şöyle: Mi/Koyun, koyunun ağzı ve burnu sürekli yaştır. Bundan dolayı koyuna rastlayan yıl yağışlıdır. Ga/Öküz, geviş getirdiği için ağzı yaştır. Bundan dolayı öküze rastlayan yıl yağışlıdır. Masi/Balık, suyun içerisinde olduğundan dolayı suyu sever ve balığa rastlayan yıl yağışlıdır. Xenzir/Domuz, Allah’ın tüyleri dökülmüş bir domuza acımasından dolayı domuza rastlayan yıl iyi bir yıldır Kuçık/Köpek, berate yani leş sever bundan dolayı köpeğe rastlayan yıl kötüdür. Qırd/maymun, teyr/kuş, mışk/fare, pılıng/kaplan, kurgi/tavşan, mar/yılan, hesp/at bunlar kuru olduğundan dolayı bunlara rastlayan yılların kurak olacağı tahmin ediliyor.
Hayvanlara göre yılların sıralaması şu şekilde oluşmaktadır; 2015 - Mi/Koyun, 2016 - Qırd/Maymun, 2017- Teyr/Kuş, 2018 - Kûçik/Köpek, 2019 - Xenzîr/Domuz, 2020 - Mışk/Fare, 2021 - Ga/Öküz, 2022 - Piling/Kaplan, 2023 - Kurgi/Tavşan, 2024 - Masi/Balık, 2025 - Mar/Yılan, 2026 -Hesp/At